’Pieten zijn niet gitzwart, maar het is niet genoeg’
Vliegende eieren, aanhoudingen en schreeuwende actievoerders bij sinterklaasfeest in Zaandam: ’Pieten zijn niet gitzwart, maar het is niet genoeg’
Frederique TeillersZaterdag 19 november 2022 om 17:55Zaandam
Het sinterklaasfeest op de Burcht in Zaandam trok zaterdag een enorme menigte: honderden bezoekers zagen Sinterklaas en zijn pieten aanmeren. Voor het eerst is er geen traditionele Zwarte Piet te zien bij het feest in Zaandam-Zuid. De meeste kinderen hebben niets door, maar de aanwezigheid van de groep Zaankanters Tegen Racisme zorgt desondanks voor spanning. „Rot toch op, ze zijn toch niet zwart?”
Stevig ingepakt in winterjassen en sjaals staan kinderen en ouders zaterdagmiddag te wachten op Sint en Piet. De parkeerplaats is enorm: wie aan de kant van het water blijft, ziet de demonstranten niet meteen. Ze hebben een vak gekregen aan de rechterkant van de tent. Nadat Sint feestelijk aanmeert met drie boten en zich beweegt naar de feesttent op het terrein, loopt demonstrant Zäzilie een rondje.
Er was van tevoren bij Zaankanters Tegen Racisme aangekondigd dat het toch roetveeg zou worden, ondanks eerdere berichtgeving. Zäzilie schudt haar hoofd. „Misschien dat zij denken dat dit goed is, maar je ziet nog steeds kenmerken van het karikatuur Zwarte Piet. Ze hebben allemaal een kraag en een afropruik. En onder de donkere vegen is er nog een lichtbruine laag make-up. Wij blijven demonstreren tot de comités het goed doen, ook al vinden we het niet leuk. En we hadden het liever voorkomen, maar vanuit de gemeente is er geen moeite gedaan om een gesprek te plannen tussen ons en het comité.”
Er zijn veel politieagenten en toezichthouders aanwezig, wat ook nodig blijkt: een groepje mannen gooit eieren naar de demonstranten. Ze worden snel opgepakt en aangehouden.
„Ze staan ook veel te dicht bij het terrein”, verzucht een van de bezoekers. Een ander vindt het schandalig dat de twee partijen ’geen rekening houden’ met de kinderen. Die staan nog geen twintig meter verderop zich te vermaken in een springkussen en in de rij voor een suikerspin.
De demonstranten mogen op bevel van de gemeente geen megafoons gebruiken, bij de intocht in Westzaan zou zijn gebleken dat de actievoerders ook goed te horen zijn zonder. Naarmate de middag vordert smeren ze de kelen om continue leuzen te roepen: „No more blackface, no more blackface!” Met houten stokken slaan ze tegen de reling om meer geluid te maken. Voor wie niet aan de rechterkant van het terrein staat, maakt het niet veel uit: in de tent klinken de sinterklaasliedjes hard en aan de linkerkant van het terrein zijn de leuzen niet te horen. Er is een KPN-bus voor de oudere kinderen, die kunnen binnen gamen. De pieten die pepernoten uitdelen kijken af en toe richting de demonstranten, veiligheidsmedewerkers houden bezoekers weg van het demonstratievak.
Concrete afspraken
Een van de pieten zegt blij te zijn dat de politie er is. Hetzelfde geldt voor Zäzilie, de agenten trekken een politielint langs het demonstratievak. Tijdens een gesprek met de woordvoerder dringt een man zich aan bij haar. „Ben jij van deze club? Ik wil zeggen dat jullie moeten oprotten, de pieten zijn niet eens zwart! Zoek een leven.”
Zäzilie hoopt dat de actiegroep, de gemeente en de comités in de toekomst concrete afspraken maken. En Zaankanters Tegen Racisme is nog niet klaar met de burgemeester, ze gaan procederen omdat ze geen megafoons mogen gebruiken. „Ook al is het achteraf. Het is onrechtmatig en dat wil ik heel duidelijk maken bij de burgemeester. Hij beloofde het demonstratierecht te beschermen.”
’Dit is het begin’
Intussen staat Sinterklaas te zingen met Disneyprinses Elsa. René de Reus is de hele middag ook op het podium te vinden. Richting het einde van het feest zegt hij het geweldig te vinden hoe het gaat. Volgens de organisator was het een van de drukste Sinterklaasfeesten ooit in Zaandam-Zuid. „We hebben zoveel kinderen laten lachen.”
De Reus zegt goede gesprekken te hebben gehad over de kleur van Piet. Hij erkent om tafel te willen met de actiegroep. „Hoe we nu geschminkt en aangekleed zijn, is het begin. De oude zwarte pieten zijn met pensioen. Vandaag hebben we laten zien dat we willen meebewegen, maar voor deze keer was er weinig tijd. We hebben veel energie en geld moeten steken in meer veiligheidspersoneel regelen en het plaatsen van hekken om het terrein. Hopelijk is er volgend jaar geen hek te zien.” Tegen die tijd wordt er vanuit de gemeente geen subsidie meer verstrekt aan intochten waar zwarte pieten aan meedoen.